“Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa”
The next main phrase we use for worship!
We all know one common meaning to this phrase as “I bow to the Glorious, Holy & fully Enlightened Buddha” it is good in a way. Because if someone feel even a tiny true respect or a faith about Buddha is a reason for him or her to become a lucky one and gather more purity for his life circle. BUT there are always 2 meaning for the Dharma. One is worldly, will guide you to a better life but with defilements and have reasons to continue this life circle. The other one is extramundane (not worldly) and will guide you to the Nirvana! But nowadays the meaning of Dharma which guides you to the Nirvana is covered by the worldly meaning and as a result of its many of us can’t understand the real dharma which guides us to the Nirvana!
Any way let’s see the real meaning of “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa”!
According to the “Brahmau Sootta” this phrase of “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” is available in Vedas (sacred scriptures of Hinduism).
The story of Brahmau is described like this;
Brahmau was a higher ranked Brahma whom well knowledgeable in all the three Vedas. And also he was a famous teacher. When lord Buddha happen to this world he got to know about the Buddha through rumors. How he already knew about the Buddha. Because that fact is written in Vedas for long time back. In Vedas everything well explained about the Buddha’s personality. How he should look like… what are the 32 recognize characteristics in Buddha’s personality… how he behave…etc… so he said to his students “we shouldn’t criticize the Buddha without study him and you all should go and study him first whether he has all these characteristics in his personality”. So, how these facts available in Vedas? In the period of Kassapa Buddha these facts added to the Veda and they were there for long period without the depth meaning of those.
So the students checked all those described characteristics and they said he has 30 characteristics and the reason for it is the other 2 are invisible. It was written in Sootta that the later Buddha has shown those invisible characteristics to Brahmau for prove that he is the Buddha. Likewise the Brahma Brahmau got to know that he is the greatest Buddha mentioned in Veda literatures. Without seeing the Buddha and without hearing any dharma from him the Brahma Brahmau was turned to the direction which Buddha was and said “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” 3 times with a higher respect.
So it is impossible fact to being an “Arya” person (A person who follows the greatest eight fold noble path) without hearing the greatest Dharma of Buddha. If so he should be an ordinary every – day – man call ignorant person. So the Brahma Brahmau was an ignorant person while he bows to the greatest Buddha by saying “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” and there was no way to know him the real meaning which guide to the Nirvana by that time as he didn’t meet the Buddha when he say that phrase. It was written in doctrine that later he met Buddha and become a Sowan person after hearing the Dharma. If an ignorant person see some qualities of Buddha and respect him that is only through what he or she has seen in outer side. That respect only base on the faith and not by seeing the real qualities.
So now it is time for us to think! When we say “I bow to the Glorious, Holy & fully Enlightened Buddha” with which thought we said it? Is it only the respect as he is our greatest teacher? Or guessing his qualities or with the faith? Do you think through that phrase we can attain Nirvana? Do you think that pleasant thought comes for Buddha will guide us to Nirvana? Then it means we said that phrase without any deep meaning… it also show that we still guessing our Buddha have those qualities and not so sure about it… so do you think it is good for a Real Buddhist?
I guess you will answer me “No or Never”!
So let’s see the meaning we should know for Nirvana!
Before our great Buddha passed away he has given an advice to other Bhikku’s. That advice was based on one Bhikku call Dharmarama. The Buddha said if someone bow to me please take Bhikku Dharmarama as an example. Treating me well or giving the four requisites for me or worship me is not the exact bow for me. It is just a tiny good work. If someone bow to me through his or her practice or attitude by following the eight fold path which I have taught for you all is the real bow to me and that is exactly what Bhikku Dharmarama follows. This is well described the 2 meaning of “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” and one is “Bow to the person” and the other one is “Practicing the path and make it their life routine”
So if YOU took the decision of that “I SHOULD FOLLOW THE PATH WITHOUT ANY DELAY AND I SHOULD ATTAIN NIRVANA SOON AS POSSIBLE” this deep meaning of “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” is for YOU!
We think this world is a better place and we create “I, MINE & MY SOUL” in this world. Once we listen to a real Dharma from a true Kalyana Mitta (the person who truly shows the path to end suffering of yours as a true friend) we realize the three features of life which are “Aniccha, Dukka, Anatta” (impermanency, suffering and being destitute). Once we realize those three features we know that there is nothing suitable to take as “I” or nothing suitable to gather as “Mine”. We make a decision according to the Dharma that we should save ourselves from this unchangeable truth and we make the decision to follow the great eight fold path to attain Nirvana!
Through true Dharma we realize that we should bow… “Namo” and “Tassa” we have realize a place to bow through true Dharma….
Then what is that path? Where should we bow?
There are people, animals, materials & stuffs in this world. And we take them strongly as existing objects and we try to make them “I”, “Mine” & “My soul”. We run behind them to achieve them… we never stop running behind them and this view of existence has become our soul. Because of that we have closed our minds for the truth and it is like we are running behind a hallucination.
To see the TRUTH first we should see the illusion. Once we realize the illusion we have seen the truth.
So the Buddha taught us a way to see the illusion. And a way to open our minds for the truth… he taught us a path to divide all these existing objects. He taught us to divide a human into 32 substances. Hair, nails, teeth, skin, flesh, nerves, bones, liver, lungs, heart etc… he asks us to see those parts individually… he showed us when we divide a human body into substances there is no 33 substance to see… we gather all these 32 substances and make it one as the thirty third part and make that structure as “I” or “my mother… my father… my sister… my relation… my friend… or a Human” He showed that the 33rd part is the illusion we see. He showed many ways to divide things and see the illusion. And that dharma topic is well discussed in the page “Buddha’s teaching for Nirvana”.
If I described this illusion more that it is like a whirl fire ball. When a fire ball whirling we can see a big circle of fire and the fire ball doesn’t exists in that time. If we take that fire circle as the reality we have cheated by that illusion. But as we know that there is a fire ball which makes this illusion we never get cheat. As the human body has complicated 32 substances we can’t see this illusion at once. This system even applicable to a tree… when we divide a tree into leaf, branches, fruits, flowers etc… we don’t say a tree for those individual substances. We take them as one object and make the illusion call tree… likewise this system is applicable for everything in this world.
So Buddha taught us to understand this reality through our own wisdom. He told us to see the truth by ourselves through the path he showed. And this truth is neither by any kind of self – hypnosis nor by any temporary ecstatic state induced by concentration on some illusion. There is no cheating in this dharma.
So that way he taught us a way to divide objects of this world and see the reality. To that system of divide objects means the “Bagawatha” (Baga = divide, Watha = system). So now we know that we should divide the objects to see the truth.
So now where should we bow? We should bow to that system which shows us the truth!
Now we happen to know a secret which was unknown for many years… all these time we were behind a secret… we couldn’t realize the truth because of that secret… we were fascinated to that secret illusion… but once we realize the truth that secret is not exist anymore… no secret anymore… “Araha”
All these time, we fascinated to the world by thinking it is real and better place to take as “I or Mine”. So, we collected objects. We collected humans through relationships… we collected materials… we collected animals… we collected properties… the word “Sang” gives the meaning of “bring together or the congregate or collect or join” when we took the word “Sankara” means “we collect things or join with things and DO things” and the word “Sansara (life circle)” means “by taking things as well-to-do or comfortable we collect or things or we join with them” then the word “Ma” gave the meaning of “get rid of or throw away ” now we got a meaning for the word “Samma” it means “all those what we collected all these time or we gathered as mine we throw away or we get rid of that behavior”
Become a “Samma” is a Wisdom! It is like a Salvation to oneself from the collective behavior and to become such a person we bow to the system of divide objects. So once we successful with this method we become “Sambuddassa”. “Sang + Bu + Uddassa”. We already know the meaning of “Sang” and “Bu” means the “existence” and the “Uddassa” means “uproot or abandon” so we now have the meaning for “Sambuddassa” which is “uproot or abandon the existence by get riding of the behavior of collect objects”
Then isn’t this phrase of “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” reminding a person the PATH to follow at the beginning? Isn’t this expressing a real meaning to someone who follows this greatest eight fold path? Isn’t this gives a meaning for a great beginning to enter the path? Isn’t this meaning guide us to abandon the existence and attain Nirvana?
So now YOU can give a great beginning to your path!
Through the true dharma you enter to a great Arya path and YOU remind that in the beginning through this phrase, every time you worship or whenever you like! “Buddha” means “the one who uproot or abandon the existence” and become an “Arihat” means YOU become a Buddha in a way. (Details mentioned under the Dharma topics in page “Buddha’s teaching for Nirvana”)
So now you realize the “real bow to the Buddha” which Lord Buddha explained to his student Bhikkus before he pass away.
If someone follows the great eight fold path and if he or she doesn’t use this phrase with this meaning that doesn’t become a barrier to his or her great practices. By reciting this phrase only will not give any good if you are not truly following the eight fold path to attain Nirvana! We should follow the path by practices.
Now please don’t think that as you are not following the eight fold path I will never say this phrase again… because to save yourself you should select this path. I wish YOU all the best as you are NOW going to realize the truth and enter to this path & end this endless suffering through NIRVANA quickly as possible!
There is another meaning to the word “Namaskaraya” which is the shorten form of this phrase “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa”!
Bow our head is one meaning and clearing our name is another meaning {“Namaskaraya” (Nama = Name, Askara = Clear)} As we all know we use a Name to identify objects including “I”… we use names from the day we started thinking that this existence is good… when we realize the truth and when we enter to the path we realize that this Name is no use of us… we realize there is nothing to continue with a Name… all these objects are illusions and there is nothing suitable to identify by giving Names. Then that realization we enter to the path which clears all these names through Nirvana! With that short meaning we give a short name to this phrase of “Namo Tassa Bagawatho Arahatho Samma Sambuddassa” as “Namaskaraya”!
When we start our path with this thought & meaning our mind adjust for a specified direction which we gain a great assist by Dharma.
May you understand the true meanings of each dharma fact and guide yourself to the path of Nirvana!
නමස්කාරය
“නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස” කියන විට අපි බොහෝදෙනා අද දැන සිටින අර්ථයක් තියෙනවා. එනම් ඒ භාග්‍යවත් වූ අරිහත් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන්වහන්සේට නමස්කාර වේවා! යන අර්ථය. එය බොහෝම හොදයි. එයට හේතුව තමයි යම් අයෙක් බුදු පියාණන්වහන්සේ කෙරෙහි අංශුමාත්‍රයකින් හෝ අවංක ගෞරවයක් භක්තියක් පිහිටුවාගන්නවා නම් එය එම පුද්ගලායාට වාසනාවට කරුණක් මෙන්ම කුසලයක්ද වෙනවා. නමුත් ශාසනික දහම් වල අර්ථ දෙකක් තියෙනවා. එනම් ලෞකික වූ කෙලෙස් සහිත වූ සුගතියට හේතුවන අදහසක්. ලෝකෝත්තර වූ නිවනට හේතුවන අදහසක්. මේ කාලයේ මේ අදහස් දෙක බොහෝම පැටලුම් සහගතවයි තියෙන්නේ. බොහෝකොට වැසීගොස් ඇත්තේද ලෝකෝත්තර වූ නිවනට වූ දහම් අර්ථයක් තියෙනවා නම් ඒ අර්ථය දහම අද වැහිලා තියෙන්නේ. ලෞකික වූ කෙලෙස් සහිත වූ සුගතියට එනම් සසර ගමනට හේතුවන දහම් අර්ථය බොහෝ කොට අද අපිට විවෘත වෙලා තියෙනවා.
මේ “නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස” යන්න වේද සාහිත්‍ය තුලත් භාවිතා වන බවට සාක්ෂියක් ලෙස දීඝ නිකායේ බ්‍රහ්මායු සූත්‍රයේ විග්‍රහ වෙනවා.
බ්‍රහ්මායු කියන බ්‍රාහ්මණයා ත්‍රිවේද පරප්‍රාප්ත බ්‍රාහ්මණයෙක්. බමුණු පිරිස් වලට උගන්වන ප්‍රසිද්ධ ගුරුවරයෙක්. ලොව්තුරා බුදු පියාණන්වහන්සේගේ ගුණ සැම අත රැව්පිලිරැව් දෙන අවස්ථාවකදී ඒ බ්‍රාහ්මණයාට දැනගන්න ලැබුණා ලොව්තුරා බුදුන් යන බුදු රදුන් ලොව පහලවෙලා යැයි කියලා. එය ඔහු දැනගත්තේ කෙසේද? එනම් වේද සාහිත්‍ය තුල බොහෝ කාලයක සිට පැවතගෙන කාරණයක් තිබුණා. ලොව්තුරා බුද්ධත්වයට පත්වූ අයෙක් ඉන්නවා නම් උන්වහන්සේගේ ශරීරයේ ලක්ෂණ තියෙන්න ඕන මෙන්න මේ විදියට. එනම් දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ නොඅඩුව තියෙන්න ඕන. මේ කාරණය වේද සාහිත්‍යයේත්... ලක්ෂණ ශ්‍රාස්ත්‍ර ආදී ශ්‍රාස්ත තුලත් පවත්වාගෙන ආවා. එතකොට බුදු රදුන් පහලවීමේ ආරංචිය මත ඒ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාත් තමාගේ ගෝල පිරිස යැවුවා මෙන්න මේ කියන ලක්ෂණ තිබිය යුතුයි එබදු වන්නා වූ ලොව්තුරා බුදුපියාණන්වහන්සේ නමක් නම්...එනිසා අප එකවරම අපවාද කල යුත්ත නොකල යුතුයි...වේද සාහිත්‍යයට අනුව දක්වා ඇති මේ මේ ලක්ෂණ තිබෙනවාද කියලා පරික්ෂා කර බලන්න යැයි පවසා තමාගේ ගෝල පිරිස මෙහෙයවූයේය.
එපමණක් නොවේ... උන්වහන්සේ හිදගන්නේ... සැතපෙන්නේ... වටපිට බලන්නේ... පාත්‍රය අතට ගන්නේ... පාත්‍රයසෝදන්නේ... වතුර බොන්නේ... දානේ ගන්නේ... ගමන් යන්නේ... මෙන්න මේ ආකාරයටයි ලෙස බොහෝ කාරණා කියා දීලා තමයි යැවුවේ. ඒකට හේතුව තමයි පෙර කාශ්‍යප බුදු රදුන්ගේ කාලයේදී උන්වහන්සේගේ චරිත ලක්ෂණ වල ගැඹුරු අර්ථය වැසීගියත් මතුපිටින් දක්නට තිබූ ලක්ෂණ සටහන්වෙමින් පැවතගෙන ඒම.
ඔවුන් එම ලක්ෂණ පරික්ෂා කොට ගොස් යලිත් බ්‍රාහ්මණයාට කිව්වා දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ වලින් තිහක් තමන් දුටුබවට. එයට හේතුව ලක්ෂණ දෙකක් සැගවී තිබීමයි. ඒවා පිටතින් පරික්ෂා කිරීමට නොහැකියි. එකක් තමයි සැගවුණු ලිංග ලක්ෂණය. එනම් ලිංග ඉන්ද්‍රීයයන් සැගවී තිබීම හෙවත් විද්‍යාමාන නොවීම. අවශ්‍යනම් පමණක් විද්‍යාමාන වීම. ඒ බමුණන්ගේ සැක දුරු කිරීමට යම් එර්දි ප්‍රාතිහාර්යකින් ඒ ලක්ෂණය මතු කර පෙන්වූවායැයි දහමේ සදහන්වේ. අනික් ලක්ෂණය තමයි දිව දිගු කොට දෙකන් සිදුරු සහ දෙනාස් පුඩු ස්පර්ශ කිරීමට හැකිවීමත් දිව පළල්කොට නළල් තලය වැසීමට හැකිවීමත්ය. එයත් පෙන්වා බමුණන්ගේ සැක දුරු කල බවට දහමේ සදහන්වෙනවා. සක්විති රජ වීමටත් දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ පිහිටන බවට සදහන්වෙනවා. එහෙත් එහි වෙනසක් ලෙස ඌර්ණ රෝම ධාතුව නැමැති මුදුවක ආකාරයේ රොමයක් දකුණු අතට කැ‍රකී පිහිටනවා ලොව්තුරා බුදුවනවා නම්. වම් අතට කැ‍රකෙනවා චක්‍රවර්තී රජ වෙනවා නම්. බැලූ බැල්මට වෙනසක් ලෙස දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ මෙලෙස තියෙනවා. එහෙත් අතිසියුම්ව සොයා බැලුවොත් ලොව්තුරා බුදු කෙනෙකුන්ගේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ සක්විති රජ කෙනෙකුන්ගේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ වලට කිසිසේත්ම සමාන වෙන්නේ නැහැ. එය සාමාන්‍ය මනසිකින් දකින්නට නොහැකියි. එයට හේතුව ලොව්තුරා බුදු පියාණන්වහන්සේගේ පිහිටන දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ පාරමී බලයන්ගේ පුණ්‍ය ශක්තීන් මත පහලවෙන්නක් නිසා. නමුත් සක්විති රජ වීමට අවශ්‍ය පුණ්‍ය වාසනාවෙන් තමයි සක්විති රජකෙනෙකුට පිහිටන දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ ලැබෙන්නේ.
උදාහරණයක් විදියට එක සමානව පෙනෙන අත්ල දෙකක් අරගෙන සියුම් රේඛා සටහනක් බැලුවොත් එහි තියෙන සියුම් රේඛා විවිධත්වය කෝටි ආකාරයක් වුවත් විය හැකියි.
බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කල ධර්මයක් ශ්‍රවණය නොක‍ර එම ධර්මය නුවණින් වටහානොගෙන යම් කෙනෙක් ආර්යයෙක් බවට පත්වෙනවා කියනවා නම් එව විය නොහැක්කක්. එහෙනම් ඒ තැනැත්තා පෘතග්ජන කියන ගෝත්‍රයට අයත් කෙනෙක්. එහෙනම් මේ පෘතග්ජන ගෝත්‍රය ඉක්මවා ආර්ය ගෝත්‍රයට යෑමට නම් සෝවාන් මාර්ග අනුගාමිකයාගේ සිට අෂ්ඨ ආර්ය පුද්ගල කියන කොටසට වැටෙන්න ඕන. එහෙනම් බුදු පියාණන්ගේ ධර්මය ශ්‍රවණය කලේ නැති ඒ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාත් හිටියේ පෘතග්ජන අවස්ථාවේ. එහි පසුව සදහන්වෙනවා එම බ්‍රාහ්මණයා පසුව බුදු රදුන් මුණ ගැසී ධර්මය අසා සෝතාපන්න ඵලයට පත්වූ බවට.
දීඝ නිකායේම තවත් පෙන්නා දී තිබෙනවා 62ක් මිත්‍යා දෘෂ්ඨි. පෘතග්ජනයෙක් බුදුගුණ දකිනවා නම් එය බාහිරව සිතාගත් යම් සීලගුණයක් හෝ වෙන ගුණයක් හේතු කොට ගෙන දකින ගුණයක් මිස ඉන් එහා බුදුගුණ දැකීමක් නැත ලෙසට. එහෙනම් ඒ බ්‍රහ්මායු නැමැති බ්‍රාහ්මණයා පෘතග්ජන අවස්ථාවේ සිදුකල නමස්කාරය ඒ බාහිරින් පෙ‍නුන ගුණ මාත්‍රයක් දැකීමෙන් ඇතිවූ ශ්‍රද්ධ භක්තිය මතයි සිදුකර තිබෙන්නේ.
එසේනම් අපි දැන් සිතන්න ඕනේ “භාග්‍යවත් වූ අරිහත් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන්වහන්සේට නමස්කාර වේවා!” යන්නෙන් අපි කියන්නේ උන්වහන්සේගේ යම් බාහිර ගුණ මාත්‍රයක් දැකීමෙන්ද... උන්වහන්සේ අපගේ ශාස්තෘවරයන්‍වහන්සේ යන ගෞරවපූර්වක අදහසින්ද... එනම් අවබෝධයෙන් යුතුවද නමස්කාරය කරන්නේ නැතිනම් බුදු රජාණන්වහන්සේ කෙරෙහි තිබෙන දල විශ්වාසයකින්ද යන්නයි. එමෙන්ම අපි සිතන්න ඕනේ “භාග්‍යවත් වූ අරිහත් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන්වහන්සේට නමස්කාර වේවා!” යන්නෙන් චිත්ත ප්‍රසාදය අපමණ ලැබුණත් නිවන් අවබෝධය සදහා මොනවාද ලැබුනේ කියලා. නිවන් අවබෝධයට හේතුවන දහම් අර්ථයක් අපිට ඇතිවුණාද කියලා අපි සිතලා බලන්න ඕන.
බුදු පියාණන්වහන්සේ පිරිණිවන් පෑමට ප්‍රථමයෙන් එක් ධර්මාරාම කියන භික්ෂූණ්වහන්සේ කෙනෙක් මුල්කරගෙන භික්ෂූණ්වහන්සේලාට අවවාදයක් කලා. යම් කෙනෙක් මට නමස්කාර කරනවා නම් මෙන්න මේ ධර්මාරාම භික්ෂූව ආදර්ශයට ගන්න. මා කෙරෙහි ඇපඋපස්ථාන කරමින් වදිමින් පුදමින් කරන නමස්කාරය ඉතාම සුළු එකක්. යමෙක් ප්‍රතිපත්තියෙන් කරන නමස්කාරයක් වේද එය මට කරන්නාවූ නියම නමස්කාරයැයි බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කරලා තියෙනවා. එතකොට අපි වටහාගත යුතුයි මේ ප්‍රතිපත්ති නමස්කාරය සහ පුද්ගලත්වයෙන් කරන නමස්කාරය මොකක්ද කියලා. එතකොට ඒ කාරණා දෙක මේ නමස්කාර පාඨය තුලත් තියෙනවා. එනම් ලෞකික වූ කෙලෙස් සහිත වූ සුගතියට හේතුවන අදහසක් සහ ලෝකෝත්තර වූ නිවනට හේතුවන අදහසක්.
එහෙනම් මේ බුද්ධ ශාසනය තිබෙන අවධියේ නොපමාව නිවන් අවබෝධ කරගත යුතුයි යන අදහස යම් අයෙකුට පහල වූවා නම් ඒ පුද්ගලයා හට මේ නිවන් සදහා වූ අර්ථය වැදගත්වෙනවා. බුද්ධ ශ්‍රාවකයන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන් නියමාකාර බණක් ඇසූවිට යම් අයෙකුට මේ ලොකයේ අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ථ කියන ත්‍රිලක්ෂණය අවබෝධ වී මෙච්චර කල් ලෝකය ලෙසින් මම මගේ ගොඩනගිමින් කල ක්‍රියා කලාපයේ නිශ්ඵලත්වය අවබෝධ වෙනවා. එලෙස බණ ඇසීමෙන් අවබෝධය තුලින් තීරණයකට එනවා මේ ලෝකයෙන් මම එතෙර විය යුතුයි. එයින් එතෙර වන දහම මම දැරිය යුතුයි යන අදහස දරන්නට පටන් ගන්නවා. එම අදහස නිසා තමන් නැමිය යුතු තැන අවබෝධ වෙනවා... දහම තුලින් අදහසක් ලැබෙනවා එනම් “නමෝ තස්ස” එනම් නැමෙන තැන... දැක්කා. බණ අහලා ගත්ත තීරණය අනුව අපි ලබනවා අවබෝධයක් එනම් මේ ලෝකයෙන් එතෙර වන මාර්ගය මම දරාගත යුතුයි. එම මාර්ගයට මම නැමිය යුතු එනම් ඇතුල්විය යුතුයි කියලා අවබෝධයක් එනවා.
එනම් ඒ පෙනවපු මාර්ගය කුමක්ද? අපි නැමිය යුතු තැන කොතැනද?
බුදු පියාණන්වහන්සේ දුන්නා ඇත්ත බලාගන්න ක්‍රමයක්. මේ ලෝක සත්වයන් පුද්ගල, ද්‍රව්‍ය, වස්තු ලෙස ඒ ඒ දේ ඇති හැටියට අරගෙන ඒවා ඇති දේවල් කියන දෘෂ්ඨියට බැහැලා ඒවා මම, මගේ, මගේ ආත්මය කරගන්නට ඒවා පසුපස දුවනවා... ඒ තුලම ඉන්නවා. මේ නිසා මේ ලෝක සත්වයාට ආත්මයැයි කියන්නාවූ දෘෂ්ඨිය ඇරගන්න බැහැ. ඇත යන දෘෂ්ඨියෙන් මිදෙන්න ඒ නිසාම නොහැකිවෙනවා. මේ නිසාම ඇත්ත දැනගන්න බැරිවෙනවා. ඇත්ත දැකීම‍ට මේ මායාව දැකිය යුතුයි.
ඒ මායාව දකින්නට ඒ දෘෂ්ඨියෙන් මිදෙන්නට ඒ ඇත්ත බලාගන්න බුදුපියාණන්වහන්සේ මගක් පෙන්වා දුන්නා. එනම් ඉස්සෙල්ලාම තමන් දෙස බලන්න. බෙදා බලන්න ක්‍රමයක් පෙන්වා දුන්නා... කෙස්, ලොම්, නිය, දත්, හම, මස්, නහර, ඇට, ඇටමිදුලු, වකුගඩු, හදවත, පෙනහළු ආදී ලෙසට කොටස් 32කට තමන්ගේ කය බෙදා බලන්නැයි පෙන්වා දුන්නා. ඒ ඒ ඒවායේ වෙන වෙනම ගත් විට පුද්ගල ආකාරයක් පේනෙන්න තිබුණාද කියලා බලන්න කිව්වා. එනම් 33 වෙනි එක තමයි ඒ කොටස් 32 එකතු කර හදපු මායාව කියලා පෙන්වලා දුන්නා. මෙම බෙදා බැලීම සහ තවත් බොහෝ කරුණු “නිවන උදෙසා ශ්‍රී සද්ධර්මය” යන පිටුවෙහි මාතෘකාවක් ය‍ටතේ සවිස්තරාත්මකව පෙන්වා දී ඇත.
එය හරියට ගිනි බෝලයක් කරකවන විට පෙනෙන ගිනි වළල්ලක් වැනි මායා දර්ශනයක්. එහෙත් සියුම් කොටස් 32 කින් හැදී ඇතිනිසා අපිට එය ඒ ලෙසින්ම දකින්න බැහැ. එනිසා තමන්ගේ නුවණින් මේ යතාර්ථය වටහාගන්නට කියාදුන්නා. සත්‍ය‍ය තුලින් ඇත්ත දැක ගන්න කියලා පෙන්නලා දුන්නා. බොරුවෙන් රැවටීමක් බුදු දහම තුල නැහැ. එවැනි ලෙසට බෙදා වෙන්කොට ඇත්ත දකින්න කියාදුන්න මාර්ගයට කියනවා “භග කරනවා” එහෙමත් නැත්නම් “බිද හැරලා බලනවා”.
එතකොට අපි දැන් නැමිලා බලන්නේ මොකකටද? ඒ බෙදලා බලන වතට.
එතකොට නමෝ තස්ස නැමෙන තැනක් තියෙනවා.... නැමෙන්නේ කොතනටද... ඒ භගවතෝ එනම් ඒ බෙදා බලා ඇත්ත දැනගන්න වතට හෙවත් භගවතට නැමෙනවා.
අපි මෙච්චර කාලයක් රහසකට සැගවිලා සිටියා. එනම් නැති දෙයක් ඇති ආකාරයෙන් පෙන්වන මායාවකට අපි රැවටිලා සිටියා. අපි ඇති සේ හෙවත් ආත්ම දෘෂ්ඨියකින් හිතාගෙන හිටියා. එතකොට රහ අරහ වෙනවා. රහස නැතිවෙනවා. ඇත්ත පෙනෙන් ගත්තා. එතකොට තමයි අරහ අර්ථය හෙවත් රහස නැතිවී ගොස් ඇත්ත පෙනෙන්න ගත් අර්ථය ලැබෙන්නේ. අරහතෝ හෙවත් අරහ අර්ථයක් ගත් යන අර්ථයක් එයට ඇති බව දැන් අපට වැටහෙනවා.
අපි මෙපමණ කාලයක් ලෝකය ප්‍රියයි හොදයි කියලා එයත් සමග එකතු වෙලා සිටියා. එවැනි එකතුවක් යම් තැනක හටගන්නවා නම් එයට කියනවා “සං” වෙනවා කියලා. සං කියන වචනයට අර්ථයක් තියෙනවා නම් එය එක්වෙනවා යන්නයි. “සම්බන්ධ” කියනවා නම් එකට බැදෙනවා යන අර්ථය දෙනවා. “සංඛාර” ගත්විට එක් කොට කිරීම යන අර්ථය දෙනවා. මෙතෙක් සත්ව පුද්ගල ද්‍රව්‍ය වස්තු ලෙස ගනිමින් නැති මායා ලෝකයක් සමග එකතුවෙලා හෙවත් සං වෙලා එයින් මිදෙන්න අපහසු වුණා. මිදෙනවා කියන අර්ථය දෙන්න “මා” කියන වචන‍ය යෙදෙනවා. එවිට සම්මා කියන අදහසින් පැහැදිලි වෙනවා මේ එකතුවෙන් මිදීම. සම්මා කියන තත්වයට පත්වීමට නැමෙනවා. එය එක්තරා නුවණක්. මේ ලෝකය සුවයි කියන මුලාවෙන් මිදෙන්නට ඒ ලෝකයත් එක්ක එකතුවෙන්න හේතුවන මායාව දැකපු නිසා හැකිවෙනවා. එයින් මිදීමට හැකිවූ විට සම් බුද්ධස්ස තත්වයට පත්වෙනවා. එනම් මේ සං කියන එකතුවත් සමග බැදී ඇතිකරමින් ගිය භවය උදුරා හරිනවා කියන අදහස ලැබෙනවා. එනම් සං + බූ + උද්ධස්ස හෙවත් එකතු කරමින් හදාගත් භවය උදුරා හරිනවා කියන අදහස දෙනවා.
එනම් “නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස” ලෙසින් අපි යායුතු මාර්ගය සිහිකිරීමයි අපි පළමුවෙන්ම සිදුකරන්නේ. කිසිවෙකුට වන්දනා මාන කිරීමක් මෙහිදී සිදු නොවිය යුතුයි. මන්ද යත් එම ක්‍රමය ලෞකිකයි... කෙලෙස් සහිතයි... සසර ගමනට හේතුයි...සුගතියට හේතුයි.
ලෝකෝත්තර වූත් නිවනට හේතු වූත් ධර්මාර්ථය කුමක්ද යැයි දැන් ඔබටම වැටහෙනවා ඇත. එනම් මම ධර්මාවබෝධය තුලින් යම් මාර්ගයකට හෙවත් ආර්ය මාර්ගයට පිවිසෙනවා කියලා සිහිකිරීමක් තමයි ආරම්භයේදීම අපි සිදු කල යුත්තේ. බුද්ධ තත්වය හෙවත් භවය උදුරා දමමින් අරිහත්වයට පත්වෙනවා යන්න සිහිකිරීමක්... “පෘතග්ජනයෙක් ලෙස වැටී සිටි මුලාව ඉවත්කොට නිවැරදි මාර්ගයහි ගමන් කොට අරිහත්වයට පත්වෙනවා” යන මාර්ගය සිහිකිරීමක් මෙලෙස “නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස” ලෙසින් ආරම්භයේදීම අපි අපිටම සිහිකරගන්නවා.
මෙහිදී ඔබටම සිතා බැලිය හැකියි... එනම් බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කල ප්‍රතිපත්තිමය නමස්කාරය පෙන්වන්නේ කුමන අර්ථය ගැබ්වූ නමස්කාරය තුලින්ද යන වග. එනම් ඔබටම වැටහෙනවා ඇති ආරම්භයේදීම තමන් යන මාර්ගය සිහිගන්වන ප්‍රතිපත්තිය පිරිය යුතු ආකාරය සිහිකරන නමස්කාරය බුදු රදුන් දේශනා කල නමස්කාරයට ගැලපෙන ආකාරය.
යම් අයෙක් මෙම වාක්‍ය නොකියවා මෙයින් පෙන්වා දෙන ප්‍රතිපත්තිමය මාර්ගය පුරන්නේද... එහි පෙන්වා දෙන මාර්‍ගයෙහි ගමන් කරන්නේද ඔහු හෝ ඇය අදහසින් නමස්කාරය පුරන්නෙක්... මෙම වාක්‍යය කියනවාද නොකියනවාද යන්න මත මාර්ගය පූර්ණය නොවන අතර එය ක්‍රියාවෙන් සිදුකල යුතුයි යන්න ඔබටද මේ වන විට වැටහෙනවා ඇති. මෙහිදී යම් අයෙක් තමන් මේ මාර්ගය නොපුරන හෙයින් නමස්කාරය මින්පසු නොකියමියි යන්න සිතට නොගනිත්වා! යමෙක් මේ මාර්ගය නොපුරයිද...ඒ ඒ ඇත්තන් මේ මාර්ගයහි ගමන් කොට හැකි ඉක්මනින් නිවන් පූර්ණය කරමියි යන මග තෝරාගනිත්වා!
නම හිස් කර හෙවත් හිස නමා කටයුතු කරන්නට පොරොන්දු වෙනවා යන අර්ථය “නමස්කාර” කියන වචනයෙහි ගැබ් වී ඇත. එලෙසින්ම එහි තවත් අර්ථයක් ඇත. එනම් නම අස්කරන ආකාරය “නමස්කාරය” යන අර්ථයයි. මෙහිදී නම කුමක්ද? අපි මේ ලෝකයේ පැවැත්ම සුදුසුයි යන තීරණය ගත් දිනයේ පටන් මේ අනන්ත සසරේ නොයෙක් නාමයන් දරමින් ග්‍රෝතයින් දරමින් “මම මෙහෙමයි... මගේ නම මේකයි” ලෙසින් නම් ගොත් දරන්නට කටයුතු සිදුකරගෙන තිබෙනවා. “මමය, මගේය, මගේ ආත්මයයි” ලෙසින් අල්ලා ගැනීමට මේ ලෝකයේ පැවැත්ම ගෙන යාමට මෙලෙස නම් ගොත් යොදාගනිමින් එකින් එක එකතු කරගන්නවා. යම් දිනයක මෙහි සත්‍ය වටහාගෙන මේ ලෝකයේ අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ථ ස්වභාවය වටහාගෙන මෙම නාමය ඉවරකර දමන්නට... මෙලෙස ලෝකයට නැමී ඇති නැම්ම හෙවත් නාමය අවසන් කරන්නට කටයුතු කරනවා... මේ නමක් එක්ක මගේ කිසිම බැදීමක් නැහැ... කොහේ කුමන නමක් ගන්නද? කුමන නමකින් කුමන පැවැත්මක් රැගෙන යන්නද? යන අදහස දරන දිනයක් මේ යථාවබෝධය තුලින් ලැබෙනවා. එලෙස නාමය අස්කරන මාර්ගය... සසර ගමන කෙලවර කර නිවන පූර්ණය කරන මාර්ගයට පිවිසීම නමස්කාරය ලෙසින් තවදුරටත් පහදාදිය හැකියි.
“හිස නමා කටයුතු කරමියි” ලෙසින් ලෞකික වූ කෙලෙස් සහිත වූ සුගතියට හේතුවන අදහසක් දෙන නමස්කාරය සහ “නාමය අස්කර දමන මාර්ගය” ලෙසින් ලෝකෝත්තර වූ නිවනට හේතුවන අදහසක් දරන නමස්කාරය දැන් ඔබට හොදින් වැටහෙනවා ඇති.
No comments:
Post a Comment